WERSJA PREMIUM:


Tu jesteś:




Menu:

Internetowa Liturgia Godzin

Wesprzyj rozwój serwisu

Czytelnia

14 września
Podwyższenie Krzyża Świętego

Zobacz także:

Dominikański Ośrodek Liturgiczny - liturgia.pl

Aniołowie adorujący Krzyż
Kiedy w roku 70 Jerozolima została zdobyta i zburzona przez Rzymian, rozpoczęły się wielkie prześladowania religii Chrystusa, trwające prawie 300 lat. Dopiero po ustaniu tych prześladowań matka cesarza rzymskiego Konstantyna, św. Helena, kazała szukać Krzyża, na którym umarł Pan Jezus.
Po długich poszukiwaniach Krzyż odnaleziono. Co do daty tego wydarzenia historycy nie są zgodni; najczęściej podaje się rok 320, 326 lub 330, natomiast jako dzień wszystkie źródła podają 13 albo 14 września. W związku z tym wydarzeniem zbudowano w Jerozolimie na Golgocie dwie bazyliki: Męczenników (Martyrium) i Zmartwychwstania (Anastasis). Bazylika Męczenników nazywana była także Bazyliką Krzyża. 13 września 335 r. odbyło się uroczyste poświęcenie i przekazanie miejscowemu biskupowi obydwu bazylik. Na tę pamiątkę obchodzono co roku 13 września uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego. Później przeniesiono to święto na 14 września, ponieważ tego dnia wypada rocznica wystawienia relikwii Krzyża na widok publiczny, a więc pierwszej adoracji Krzyża, która miała miejsce następnego dnia po poświęceniu bazylik. Święto wprowadzono najpierw dla tych kościołów, które posiadały relikwie Krzyża, potem zaś dla całego Kościoła Powszechnego.
Ważnym wkładem w historię dzisiejszego święta jest świadectwo mniszki Egerii, która w Itinerarium Egeriae relacjonuje obchody Podwyższenia Krzyża połączone ze świętem dedykacji, czyli poświęcenia kościoła Męczenników (Martyrium) na Golgocie: "Dniami Eucenii (dedykacji) zwą się te dni, w których święty kościół stojący na Golgocie, zwany Martyrium, poświęcony został Bogu. Także święty kościół znajdujący się w Anastasis, to jest w miejscu, gdzie Pan po męce zmartwychwstał, tego samego dnia został Bogu poświęcony. Rocznica poświęcenia tych świętych kościołów jest obchodzona z całą czcią, bo i Krzyż znaleziono tego samego dnia [...]"

Podwyższenie Krzyża W 614 r. na Ziemię Świętą napadli Persowie pod wodzą Chozroeza. Zburzyli wówczas wszystkie kościoły, także i kościół Bożego Grobu, a wiedząc, jak wielkiej czci doznaje Krzyż Pana Jezusa, zabrali go ze sobą. Cały świat modlił się o odzyskanie Krzyża Świętego. Po zwycięstwie, jakie cesarz Herakliusz odniósł nad Chozroezem, w traktacie pokojowym Persowie zostali zmuszeni do oddania świętej relikwii (628). Podanie głosi, że kiedy sam cesarz chciał na swoich ramionach zanieść Krzyż Chrystusa na Kalwarię, mógł to uczynić dopiero wówczas, kiedy zdjął swoje królewskie szaty. Jest to legenda, gdyż ze świadectwa św. Cyryla Jerozolimskiego (+ 387) wiemy, że już za jego czasów czcigodną relikwię podzielono na drobne części i rozesłano je niemal po wszystkich okolicznych kościołach.

Kościół w Krzyżu Jezusa widział zawsze ołtarz, na którym Syn Boży dokonał zbawienia świata. Dlatego każda jego cząstka, tak obficie zroszona Jego Najświętszą Krwią, doznawała zawsze szczególnej czci. Nie chodzi w tym wypadku o autentyczność poszczególnych relikwii, ale o fakt, że przypominają one Krzyż Chrystusa i wielkie dzieło, jakie się na nim dokonało dla dobra rodzaju ludzkiego.
O ukrzyżowaniu Pana Jezusa piszą wszyscy Ewangeliści. Co więcej, podają bardzo szczegółowe okoliczności tego wydarzenia. Według świadectwa Ewangelistów Pan Jezus został ukrzyżowany około godziny 12, a umarł o godzinie 15. Jego pogrzeb odbył się ok. godziny 17.
Kara ukrzyżowania była u Żydów znana, chociaż w prawie mojżeszowym nie była przewidziana. Aleksander Janneusz (103-76 przed Chrystusem) użył jej dla ukarania zbuntowanych przeciwko niemu faryzeuszów. Taką karę stosowali powszechnie Fenicjanie, Kartagińczycy, Persowie i Rzymianie. Ci ostatni jednak nie stosowali jej wobec obywateli rzymskich. Była to bowiem kara uznawana za hańbiącą i bardzo okrutną. Skazańca odzierano z szat, rzucano go na ziemię, rozciągano mu ramiona i nogi, przybijając je do krzyża. Skazaniec konał z omdlenia i gorączki, dusił się. Na domiar złego wisielca nękało mnóstwo komarów, a bywało, że konającego rozrywały sępy. Krzyż miał zwykle kształt litery T (tau). Ponieważ śmierć na krzyżu miała wszystkie znamiona hańby, dlatego cesarz Konstantyn Wielki zniósł karę śmierci przez ukrzyżowanie (316).

Relikwiarz Krzyża św. z Olkusza Największą część drzewa Krzyża świętego posiada obecnie kościół św. Guduli w Brukseli. Bazylika św. Piotra w Rzymie przechowuje część relikwii, którą cesarze bizantyjscy nosili na piersi w czasie największych uroczystości. W skarbcu katedry paryskiej jest cząstka Krzyża świętego, podarowana przez polską królową Annę Gonzagę, którą miała otrzymać od króla Jana Kazimierza. Największą część Krzyża świętego w Polsce posiadał kościół dominikanów w Lublinie (zostały one skradzione w roku 1991, chociaż nadal w kościele tym znajdują się dwa inne relikwiarze Krzyża świętego). Stosunkowo dużą część Krzyża świętego posiada kościół św. Krzyża na Łysej Górze pod Kielcami. Miał ją podarować benedyktynom św. Emeryk (+ 1031), syn św. Stefana, króla Węgier (+ 1038). Od tej relikwii i klasztoru pochodzi nazwa "Góry Świętokrzyskie". Wreszcie dość znaczna relikwia Krzyża świętego znajduje się w bazylice Krzyża Świętego w Rzymie.
Ku czci Krzyża Świętego wzniesiono mnóstwo kościołów. W samej Polsce jest ich ponad 100. Istnieje również kilka rodzin zakonnych - męskich i żeńskich - pod nazwą Świętego Krzyża. Wśród nich najliczniejsze to Zgromadzenie Św. Krzyża, założone w 1837 r., a zatwierdzone przez Rzym w 1855 r.
Na czele czcicieli Krzyża stoi św. Paweł Apostoł. Szczególnym nabożeństwem do Krzyża wyróżniała się św. Helena, cesarzowa. Jednak na wielką skalę kult Krzyża zapoczątkowało średniowiecze, kiedy to bardzo żywo i powszechnie rozwinął się kult męki Pańskiej. Wśród świętych wyróżnili się tym nabożeństwem: św. Bernard z Clairvaux (+ 1153), św. Franciszek z Asyżu (+ 1226), św. Bonawentura (+ 1274), św. Filip Benicjusz (+ 1285), a w latach późniejszych bł. Władysław z Gielniowa (+ 1505), św. Piotr z Alkantary (+ 1562), św. Jan od Krzyża (+ 1591) i św. Paweł od Krzyża (+ 1775). W nagrodę za serdeczne nabożeństwo do swojej męki Jezus obdarzył wielu świętych darem stygmatów. Dzieje Kościoła znają aż 330 podobnych wypadków. Pierwszy stwierdzony historycznie fakt stygmatów spotykamy u św. Franciszka z Asyżu. W ostatnich czasach mówiło się głośno o stygmatykach: Teresie Neumann z Konnersreuth (+ 1962) i o św. o. Pio (+ 1969).

Krzyż celtycki z Irlandii Od I w. spotykamy krzyże wypisywane, rysowane czy ryte graficznie - i to w najróżnorodniejszych formach i symbolice, której postacią naczelną jest zawsze Chrystus. Od IV w. spotykamy krzyże bez Ukrzyżowanego, ale za to bogato wykładane szlachetnymi kamieniami i złotem (crux gemmata). Ich forma jest także różna. Spotykamy między innymi krzyże Chrystusa, Piotra, Andrzeja, św. Pachomiusza, krzyż etiopski, ormiański, jerozolimski itp. We wczesnym średniowieczu zwykło się wyrabiać krzyże (pasje) z wizerunkiem Chrystusa, ale z koroną królewską (diademem) na głowie. Od wieku XII datują się krzyże współczesne, pełne wyrazu cierpienia i grozy. Najdawniejszy krzyż znaleziono w Herkulanum, w jednym z domów zasypanego przez wulkan (Wezuwiusz) w roku 63 i 79, którego to odkrycia dokonano w 1748 roku. Na jednej ze ścian domu znaleziono wyraźny odcisk dużego krzyża, który tam wisiał. Jest nawet otwór po gwoździu w ścianie, na którym ten krzyż był umieszczony.
Krzyż Chrystusa czci się także czyniąc znak krzyża. Początkowo czyniono krzyż nad przedmiotami, kreśląc go dłonią. Miał on być wyznaniem wiary, chronić od nieszczęść, sprowadzać Boże błogosławieństwo. Zwyczaj ten sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa. Był on traktowany jako credo katolickie, streszczenie najważniejszych prawd wiary. Słowami podkreślano wiarę w Boga w Trójcy Świętej jedynego, a ruchem ręki podkreślano nasze zbawienie przez Chrystusową mękę i śmierć. O znaku krzyża świętego pisze już Tertulian (+ ok. 240). Św. Hieronim mówi o nim w liście do Eustochii. Pierwsi chrześcijanie tym znakiem posługiwali się bardzo często. Kościół zachował ten zwyczaj, kiedy w liturgii błogosławi swoich wiernych.

Dzisiejsze święto przypomina nam wielkie znaczenie krzyża jako symbolu chrześcijaństwa i uświadamia, że nie możemy go traktować jedynie jako elementu dekoracji naszego mieszkania, miejsca pracy czy jednego z wielu elementów naszego codziennego stroju.


Więcej informacji:

Kliknij tutaj - książka w księgarni Gloria24.pl
Kliknij tutaj - książka w księgarni tolle.pl
Kliknij tutaj - płyta CD Audio / MP3, audiobook
Kliknij tutaj - strona w Internecie

liturgia.pl
"Gdy nad ziemię podwyższony będę"
wiara.pl
Święto Podwyższenia Krzyża

Dlaczego święto Podwyższenia Krzyża?
Ukrzyżowanie Jezusa
Tak rodził się kult krzyża
Krzyż i teologia
Krzyż i święci
Jak w Polsce czcimy krzyż?
Powiedzieli o krzyżu
Krzyż i ludzie
ks. Jarosław Krzewicki
Czyniąc znak krzyża...
Przemysław Kucharczak
Czy to TEN kawałek drewna?
ks. Ireneusz Skubiś
Stat crux dum volvitur orbis!
ks. Stanisław Łucarz SJ
Święto Podwyższenia Krzyża
ks. Piotr Dziurdziński
Krzyż Chrystusowy
Katarzyna Król
Krzyż chwały, nie drzewo hańby...
Wojciech Kmiotek
Kult relikwii Krzyża Świętego
ks. Zenon Mońka
Krzyża wznoszą się ramiona
Rafał Pokrywiński
Krzyżu Chrystusa, bądźże pochwalony...
Andrzej Ogniewski
Oto Drzewo Życia
niedziela.pl
Stać pod Krzyżem
s. Anna Siudak
Święto Podwyższenia Krzyża
ks. Adam Galek
Tajemnica Krzyża
Teresa Nowak
Krzyż trwa
Grzegorz Gęsikowski
Znak krzyża
ks. Szymon Nosal
Krzyże
o. Piotr Bednarski OMI
Sanktuarium Relikwii Krzyża Świętego
 
Michele Casella
Ja tam byłem. Głosy spod Krzyża

Judasz pozdrawiający Nauczyciela. Piłat umywający ręce. Szymon z Cyreny niosący krzyż. Piotr zapierający się Mistrza. Maryja patrząca na konanie Syna. Byli tam. W konkretnym czasie, w konkretnym miejscu. Monologi są literacką próbą przybliżenia dramatu męki i śmierci Jezusa widzianych oczyma wybranych bohaterów. Te poruszające teksty silnie oddziałują na wyobraźnię i zapraszają Czytelnika do poszukiwania własnego miejsca w zbawczych wydarzeniach.
Enzo Bianchi
Paradoks krzyża

"Paradoks krzyża", jak konflikty śmierci i życia, skazania i zbawienia, milczenia i krzyku, zawsze karmił myśli i serca chrześcijan, którzy pragnęli złamać przyzwyczajenia rozważania, lenistwo wiary i chcieli medytować od początku ten ruch "oddalenia i bliskości" Boga, umieszczając swoje życie w cieniu tego drzewa.
Michael Hesemann
Milczący świadkowie Golgoty
Fascynująca historia relikwii męki Chrystusa

Chusta Weroniki, Całun Turyński, święta suknia z Trewiru, "włócznia losu" z Wiednia... - pobożne oszustwa czy autentyczni świadkowie cierpienia Jezusa Chrystusa? Przez prawie dwa tysiące lat współtworzyły historię, a mimo to ich tajemnica pozostała nadal nierozwiązana.
ks. Bogusław Nadolski TChr
Poetyka znaku krzyża

Autor w oparciu o teologię i tradycję chrześcijańską ukazuje nam głębię czynienia znaku krzyża i jego potrzebę. Zapoznaje też nas z czynieniem tego znaku w innych wyznaniach chrześcijańskich.
ks. Jan Twardowski
Weź swój krzyż

Ta piękna edytorsko i treściowo książka ma wartość wyjątkową. Jest to komentarz do drogi krzyżowej, który w sposób szczególny pomaga właściwie przeżyć tę niezwykle ważną, podstawową dla każdego chrześcijanina modlitwę, nabożeństwo. Skłania do rozmyślań zarówno nad istotą, celem Ofiary Chrystusa, jak i nad naturą ludzką, nad jej ciągłą niezmiennością, o czym świadczy zadziwiająca wciąż aktualność tamtych zdarzeń i zachowań naszych braci sprzed prawie dwóch tysięcy lat.
ks. Jan Twardowski
Dlaczego Krzyż?

Wybór rozważań ks. Jana Twardowskiego o ofierze Chrystusa, sensie cierpienia człowieka, krzyżu, jako cenie miłości. Pomaga patrzeć na cierpienie nie jak na nieszczęście, ale jak na doświadczenie - próbę wierności Bogu.
praca zbiorowa
Zbawienie przyszło przez krzyż
Drogi krzyżowe

Dlaczego Chrystus bierze krzyż? Czy nie mógłby zbawić człowieka inaczej? Nie istnieje miłość bez cierpienia, ale może istnieć cierpienie bez miłości, które przesłania cały świat i zamienia życie w piekło bez ratunku. Nie ma gotowych lekarstw na cierpienie, ale odkąd ból stał się udziałem Boga - przemienił się w zbawienie. Aby przeżyć tę tajemnicę, trzeba odważnie dźwignąć własny krzyż codzienności, spojrzeć na świat pełen cierpienia i wyruszyć w drogę na Kalwarię.
Adam Bujak, kard. Stanisław Nagy
Europa krzyżem bogata
Od Golgoty do Strasburga

Zdecydowany głos w obronie krzyża w dobie otwartej walki z symbolem chrześcijańskiej wiary w szkołach, urzędach i tak zwanej przestrzeni publicznej. W imię fałszywie pojmowanej wolności i tolerancji walczy się nie tylko z odwiecznymi symbolami naszej wiary, lecz z nią samą. Na to zgody nie ma!
Elżbieta Kasjaniuk
Krzyż (Biblioteka Encyklopedii Katolickiej)

Książka poświęcona jest problematyce krzyża jako historycznego narzędzia kary śmierci, przedmiotu wiary i kultu, znaku organizacji i ruchów religijnych. Omawia także przedstawienia ikonograficzne i literackie krzyża. Przybliża jego tajemnicę w różnych aspektach: archeologicznym, prawnym, religijnym (chrześcijańskim i niechrześcijańskim), biblijnym i teologicznym (także interkonfesyjnym).

Ostatnia aktualizacja: 14.08.2024


Wspieraj nas na Patronite
Postaw nam kawę na buycoffee.to

Ponadto dziś także w Martyrologium:
W Trewirze - św. Materna, biskupa. Posiadamy świadectwa jego działalności w IV stuleciu. Był czynny na terenie diecezji trewirskiej, kolońskiej oraz leodyjskiej. Odnotowano też jego obecność na synodzie w Arles. Późniejsze legendy chciały uczynić zeń ucznia św. Piotra, wysłanego przez Apostoła na przepowiadanie Ewangelii w Trewirze i okolicach.

W Czeng-Tu, w Chinach - św. Gabriela Tauryna Dufresse, męczennika. Był członkiem francuskiego Towarzystwa Misji Zagranicznych. Wysłany do Chin i tam więziony, a następnie wydalony, wrócił jako biskup do swoich owieczek. Został ścięty w roku 1815. Beatyfikowano go w roku 1900.

oraz:

świętych małżonków męczenników Cerealisa i Salustii (+ III w.); świętych męczenników Krescencjusza, Generalisa, Rosuli i Wiktora (+ III w.)

Wyślij do nas maila
STRONA GŁÓWNA
TEKSTY ILG | OWLG | LITURGIA HORARUM | KALENDARZ LITURGICZNY | DODATEK | INDEKSY | POMOC
CZYTELNIA

 Teksty Liturgii Godzin:
© Copyright by Konferencja Episkopatu Polski i Wydawnictwo Pallottinum

Opracowanie i edycja - © Copyright by ILG