WERSJA PREMIUM:


Tu jesteś:


Menu:

Internetowa Liturgia Godzin
Wesprzyj rozwój serwisu

Czytelnia

Boże Narodzenie
w liturgii i tradycji

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2023


Dominikański Ośrodek Liturgiczny - liturgia.pl


Narodziny Chrystusa Uroczystość Bożego Narodzenia wywodzi swój początek z Jerozolimy. Ustalił się tam zwyczaj, że patriarcha udawał się z Jerozolimy w procesji do Betlejem, odległego o ok. 8 km. W Grocie Narodzenia odprawiał w nocy Mszę świętą. W Rzymie święto Bożego Narodzenia dnia 25 grudnia obchodzono od wieku IV. Kronikarz rzymski, Filokales, w swoim kalendarzu pod rokiem 354 zaznacza: Natus Christus in Betleem Judeæ (Narodził się Chrystus w Betlejem Judzkim). Z tego także czasu mamy fragment homilii papieża św. Liberiusza (+ 366) na Boże Narodzenie. Najdawniejsza wzmianka o tym święcie w Kościele syryjskim pochodzi od św. Jana Chryzostoma. W swoim kazaniu z dnia 25 grudnia 380 roku tenże święty jako młody wówczas kapłan oznajmia wiernym z radością, że po raz pierwszy będzie w antiocheńskiej katedrze obchodzone to święto. Z tej właśnie uroczystości zachowało się jego kazanie. W tymże wieku IV uroczystość Bożego Narodzenia spotykamy w Jerozolimie, w Antiochii, w Konstantynopolu, w Rzymie i w Hiszpanii.
Po Mszy świętej, odprawionej w Betlejem o północy, powracano do Jerozolimy i odprawiano drugą Mszę świętą w godzinach porannych w kościele Zmartwychwstania Pańskiego. Wreszcie, aby dać pełny upust radości, odprawiano w godzinach południowych trzecią Mszę świętą w kościele katedralnym. W Rzymie zwyczaj ten znany był już za czasów papieża św. Grzegorza I Wielkiego (+ 604). Odprawiano tam nocą pasterkę przy żłóbku Chrystusa w bazylice Matki Bożej Większej; drugą Mszę świętą w godzinach porannych w kościele Zmartwychwstania, gdzie miał rezydencję swoją przedstawiciel cesarza wschodniego; trzecią zaś koło południa w bazylice św. Piotra.

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nabożeństwa nocne należały do stałej praktyki Kościoła. Pamiątką jest dzisiejsza Pasterka. Już pierwsze słowa inwitatorium wprowadzają nas w nastrój tajemnicy: "Chrystus narodził się nam. Oddajmy Mu pokłon". Nie mniej radosnym akordem brzmią czytania i responsoria. Kościół wyraża tak wielką radość z narodzenia Pana Jezusa, że przez osiem dni (oktawa) obchodzi tę uroczystość. To jedna z dwóch istniejących w obecnym kalendarzu liturgicznym oktaw - drugą jest Oktawa Wielkanocy.

Narodziny Chrystusa Chrystus narodził się w Betlejem Judzkim. Jest bowiem jeszcze Betlejem, leżące w Galilei, w pobliżu Nazaretu (12 km na północ), dzisiaj Beit Lahm, wymieniane już w księgach: Jozuego (Joz 19, 15) i Sędziów (Sdz 12, 8. 10). Betlejem Judzkie natomiast leży ok. 8 km na południe od Jerozolimy. Wymieniane jest również kilkanaście razy w Starym Testamencie oraz w dokumentach pozabiblijnych. W Betlejem urodził się i został namaszczony na króla Izraela Dawid. Dlatego św. Łukasz nazywa Betlejem "miastem Dawidowym" (Łk 2, 4-5). Miasto liczy obecnie kilkanaście tysięcy ludzi, przeważnie Arabów. Za czasów Pana Jezusa osada liczyła ok. 1000 mieszkańców. Betlejem leży na wysokości 770 m na dwóch wzgórzach, otoczonych malowniczymi dolinami.

Według świadectwa bardzo wczesnego, bo z wieku II (św. Justyn) Pan Jezus narodził się w grocie skalnej. Dzisiaj jeszcze można je spotkać na zboczu gór, ogrodzone na zewnątrz murem z małą bramą i oknem, gdzie wewnątrz żyje cała uboga rodzina wraz z inwentarzem. Św. Hieronim (+ ok. 420) zamieszkał na stałe w Betlejem w pobliżu groty narodzenia, gdzie założył klasztor. Pisze on, że cesarz Hadrian w wieku II na miejscu narodzenia Pańskiego wprowadził kult bożka Adonisa. To trwało ok. 180 lat. Dopiero cesarzowa św. Helena w 326 roku nad grotą Narodzenia Pana Jezusa wystawiła bazylikę. Biskup Euzebiusz z Cezarei (+ 340) pisze o tym jako pierwszy. W roku 333 opisał tę bazylikę pielgrzym z francuskiego miasta Bordeaux. Kiedy zaś świątynia uległa spaleniu, cesarz Justynian I jeszcze piękniej ją odbudował (w. VI). Pewne zmiany wprowadzili do bazyliki krzyżowcy i taką pozostała po nasze czasy.
Grota narodzenia znajduje się pod prezbiterium. We wnętrzu groty są dwa ołtarze: jeden jest na miejscu narodzenia. Pod nim można oglądać gwiazdę z napisem łacińskim: Hic de Maria Virgine Christus natus est (Tu z Maryi Panny narodził się Chrystus). Drugi ołtarz stoi na miejscu żłóbka, który przeniesiony został według podania do Rzymu do bazyliki Matki Bożej Większej. Przy ołtarzu żłóbka katolicy odprawiają w dzień i w noc Msze święte o Bożym Narodzeniu.
Jak świadczą o tym gwiazda i napis, miejsce to należało kiedyś do katolików. Jednak w roku 1634 sułtan Murat IV przyznał wszystkie miejsca święte w Palestynie prawosławnym Grekom. Wprawdzie dzięki interwencji państw katolicy odzyskali ponownie prawa do tychże miejsc, ale w wieku XIX, kiedy Rosja carska pokonała Turków, miejsca święte, także grotę narodzenia Chrystusa, oddała ponownie prawosławnym Grekom.

Narodziny Chrystusa Tajemnica Bożego Narodzenia kryje prawdę o tym, że Syn Boży stał się człowiekiem, aby w ciele ludzkim dokonać zbawienia rodzaju ludzkiego za grzech Adama i za grzechy jego potomków: "A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas". Nie przestając być Bogiem, Syn Boży stał się człowiekiem. Jako Bóg jest wieczny, nieskończony, wszechobecny i wszechmocny. Jako człowiek jest ograniczony czasem, przestrzenią i mocą. Jako Bóg jest Panem śmierci. Jako człowiek jest jej poddany.
Przez unię osobową (hipostatyczną) Syn Boży połączył w sobie dwie natury: Boską i ludzką, tak że zachowały one swoją odrębność w swojej Osobie Bożej. W swojej naturze Bożej Syn Boży, Słowo odwieczne, nie miał nigdy początku, jest wieczny. W naturze swojej ludzkiej, którą przyjął z dziewiczego ciała Maryi, rozpoczął istnienie w pierwszym roku naszej ery i otrzymał imię Jezus.
Na soborze w Chalcedonie w 451 roku, występując przeciwko Eutychesowi, jeszcze dokładniej określono, na czym polega tajemnica wcielenia i narodzenia Syna Bożego: "Wyznajemy wszyscy jednozgodnie, że jeden i ten sam jest Jezus Chrystus, pełen i doskonały również w człowieczeństwie. Prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek - z ciałem i duszą rozumną. Współistotny z Ojcem według Bóstwa i współistotny z nami, ludźmi, według człowieczeństwa... Przed wiekami zrodzony z Ojca według natury Bożej, w ostatnich zaś czasach zrodzony jako człowiek dla naszego zbawienia przez Maryję Dziewicę, Bożą Rodzicielkę...".

Ze świętami Narodzenia Pańskiego wiąże się bardzo wiele zwyczajów.

Żłóbek. Podanie głosi, że żłóbek Pana Jezusa został już w wieku V przeniesiony z Betlejem do Rzymu i umieszczony w bazylice Matki Bożej Większej. Na tę pamiątkę co roku pasterkę odprawiano w Rzymie w tymże kościele przy żłóbku Chrystusa. Najpierw we Włoszech w uroczystość Bożego Narodzenia zaczęto wystawiać żłóbki na tle grot, dołączając do figur Świętej Rodziny aniołów i pasterzy. Jednak do rozpowszechnienia zwyczaju budowania żłóbków i szopek najbardziej przyczynił się św. Franciszek i jego synowie duchowi. Najsłynniejsze są szopki toskańskie, sycylijskie i neapolitańskie. W Polsce głośne są szopki krakowskie, prawdziwe arcydzieła sztuki ludowej. Co roku urządza się ich wystawę na Rynku Głównym w Krakowie przy pomniku Adama Mickiewicza.

Jasełka. Od żłóbków łatwo było przejść w średniowieczu do przedstawień teatralnych: początkowo odprawianych po kościołach w formie bardzo prostej jako ilustracja tekstów ewangelicznych, aż po bogato rozbudowane sceny teatralne. Misteria te cieszyły się zawsze wielkim powodzeniem. W wieku XVIII rozpowszechnił się na dworach zwyczaj urządzania jasełek kukiełkowych.

Kolędy. Ten obyczaj wywodzi się od rzymskich kolęd styczniowych, związanych ze świętem odradzającego się słońca. W swej pierwotnej szacie było to życzenie pomyślności w domu i w gospodarstwie. Nie ma narodu katolickiego, który by nie miał własnych kolęd. Gdyby je zebrać wszystkie w całości, powstałoby kilka pokaźnych tomów o bardzo bogatej treści i melodii. Polska należy do krajów, posiadających w swoim dorobku kulturalnym i folklorystycznym ponad 500 kolęd, co stanowi swoisty rekord.

Choinka. Zwyczaj to dawny, pochodzący jeszcze z czasów pogańskich, a rozpowszechniony zwłaszcza wśród ludów germańskich. W dniach przesilenia: zimy i nocy, kiedy to dnie stawały się coraz dłuższe, zawieszano u sufitu mieszkań gałązki: jemioły, jodły, świerku czy sosny jako symbol zwycięstwa życia nad śmiercią, dnia nad nocą, światła nad ciemnością. Kościół chętnie ten zwyczaj przejął jako zapowiedź i znak, jako typ i figurę Jezusa Chrystusa. On był dla rodzaju ludzkiego prawdziwym rajskim drzewem żywota. Na drzewie krzyża dokonał On naszego zbawienia. Na drzewku zawieszamy światła, gdyż Chrystus tak często siebie nazywał światłem. Zawieszamy na drzewku łakocie i ozdoby, aby w ten sposób przypomnieć dobrodziejstwa odkupienia. Zwyczaj ten rozpowszechnił się dzisiaj niemal na całym świecie. W święta Bożego Narodzenia wystawia się choinki w kościołach i w domach, na placach i w oknach wystawowych.

Narodziny Chrystusa Życzenia i podarki. W wielu krajach jest to tak powszechny zwyczaj, że na jednego mieszkańca przypada przeciętnie kilkanaście kart świątecznych z życzeniami. Posyła się je nawet najbliższym sąsiadom. Łącznie w całym świecie liczba kart świątecznych dochodzi do miliardów. Nie mniej powszechny jest zwyczaj obdarowywania się w święta Bożego Narodzenia prezentami. Zwyczaj to bardzo dawny, sięgający czasów starożytnych, który łączono z nowym rokiem. Jest to piękny symbol zbratania i miłości. Największy powód do radości mają w święta Bożego Narodzenia dzieci. Chrystus bowiem zjawił się w postaci dziecka. Dlatego przede wszystkim dzieci czekają na podarki i prezenty gwiazdkowe.

Zwyczajem świąt Bożego Narodzenia jest również składanie sobie wzajemnie wizyt. Dawniej, gdy święta trwały kilka dni, w pierwszym dniu dobry obyczaj nakazywał spędzać je w zaciszu domowym wśród najbliższych. Dopiero w drugi dzień Świąt szło się w odwiedziny do krewnych i przyjaciół.

Wigilia. Przyjęła się w Polsce w wieku XVIII, stała się powszechną tradycją w wieku XX. Stół zaścielał biały obrus, przypominający ołtarz i pieluszki Pana, pod nim układano siano - dla przypomnienia sianka, na którym spoczywało Boże Dziecię. Jeśli ktoś z rodziny w tym roku przeniósł się do wieczności, zostawiano i dla niego pełne nakrycie. Wierzono bowiem, że w tajemnicy świętych obcowania dusze naszych bliskich w tak uroczystej chwili przeżywają radość Bożego Narodzenia wraz z nami. Dawano również osobną zastawę dla gościa, który w wieczór wigilijny mógł się przypadkowo zjawić. Tego bowiem wieczoru nie mógł nikt być samotny czy głodny. Zwyczajem było również, że cały dzień obowiązywał post ścisły. W czasie wigilii dawano tylko potrawy postne, w liczbie nieparzystej, ale tak różnorodne, by były wszystkie potrawy, jakie się zwykło dawać w ciągu roku. Pan domu lub najstarszy rozpoczynał wieczerzę modlitwą. Potem czytano opis narodzenia Pańskiego z Ewangelii św. Łukasza (rozdz. 2). Następnie po krótkim przemówieniu każdy z domowników brał opłatek do ręki i wspólnie składano sobie życzenia. Z tej okazji także przepraszano się wzajemnie i darowywano sobie urazy.

Opłatek jest symbolem Eucharystii, Chleba anielskiego, który w Pasterce wszyscy przyjmują. Tak więc Chrystus narodzony jednoczy wszystkich swoich wyznawców. Opłatek, być może, pochodzi od eulogiów pierwszych wieków, czyli od chlebów błogosławionych w czasie Mszy świętej, jak to jest w zwyczaju jeszcze dzisiaj u prawosławnych.
Po złożeniu sobie życzeń uczestnicy wigilii zabierają się do uczty, po której każdy udaje się do choinki, pod którą znajduje dla siebie prezent gwiazdkowy. Ucztę kończą kolędy, które śpiewa się do Pasterki. Dla podkreślenia, że zwierzęta były również obecne przy Bożym Narodzeniu i spełniały swoją rolę, karmiło się je opłatkiem kolorowym dla odróżnienia od białego, którym dzielili się ludzie. Panowało również w Polsce przekonanie, że zwierzęta w tę błogosławioną noc raz w roku mają przywilej mówić do siebie ludzką mową.


Materiały związane z Bożym Narodzeniem podzieliliśmy na kilka sekcji:

Zajrzyj także pod ten adres - przygotowaliśmy tu teksty najbardziej znanych kolęd.


Więcej informacji:

Kliknij tutaj - książka w księgarni Gloria24.pl
Kliknij tutaj - książka w księgarni tolle.pl
Kliknij tutaj - płyta CD Audio / MP3, audiobook
Kliknij tutaj - strona w Internecie


Nauczanie papieskie o Bożym Narodzeniu

Jan Paweł II
Przy wigilijnym stole
Spotkanie opłatkowe z Polakami, 20 grudnia 1997 r.
Jan Paweł II
W mocy Ducha Świętego
"Anioł Pański", 21 grudnia 1997 r.
Jan Paweł II
Objawiła się miłość Boża do nas
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 1997 r.
Jan Paweł II
Boże Narodzenie niesie radość i nadzieję
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 1997 r.
Jan Paweł II
Prawda Syna Bożego
"Anioł Pański", 20 grudnia 1998 r.
Jan Paweł II
Chrystus objawia miłość Ojca do ludzi
Spotkanie opłatkowe z Polakami, 23 grudnia 1998 r.
Jan Paweł II
Oddajmy cześć Zbawicielowi
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 1998 r.
Jan Paweł II
Bóg narodził się dla nas
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 1998 r.
Jan Paweł II
Bóg stał się człowiekiem dla człowieka
Spotkanie opłatkowe z Polakami, 22 grudnia 1999 r.
Jan Paweł II
Chrystus jedynym Zbawicielem człowieka
Pasterka w bazylice św. Piotra
i inauguracja Wielkiego Jubileuszu, 25 grudnia 1999 r.
Jan Paweł II
Wejdźmy w trzecie tysiąclecie z Chrystusem
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 1999 r.
Jan Paweł II
Chwała Trójcy Świętej we Wcieleniu
Audiencja generalna, 5 kwietnia 2000 r.
Jan Paweł II
Przygotujmy Chrystusowi miejsce w naszym sercu
Audiencja generalna, 20 grudnia 2000 r.
Jan Paweł II
Tajemnica Bożego Narodzenia
"Anioł Pański" w Wigilię Bożego Narodzenia, 24 grudnia 2000 r.
Jan Paweł II
Jezus zapala w świecie ogień miłości Bożej
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2000 r.
Jan Paweł II
Zbawiciel narodził się w Betlejem,
aby przywrócić nadzieję człowiekowi
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2000 r.
Jan Paweł II
Światło, które rozprasza nasze ciemności
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2001 r.
Jan Paweł II
Chrystus jest naszym pokojem
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2001 r.
Jan Paweł II
Dziewica wydaje na świat Mesjasza
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2002 r.
Jan Paweł II
Narodzenie Jezusa tajemnicą radości, miłości i pokoju
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2002 r.
Jan Paweł II
Przychodzi do nas Syn Boży
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2003 r.
Jan Paweł II
Zbaw nas od wszelkiego zła
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2003 r.
Jan Paweł II
Cała ludzkość potrzebuje Ciebie
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2004 r.
Jan Paweł II
Szopka znakiem wiary
"Anioł Pański", 12 grudnia 2004 r.
Jan Paweł II
Bożonarodzeniowa choinka
"Anioł Pański", 19 grudnia 2004 r.
Jan Paweł II
Pójdźcie z ufnością do żłóbka Zbawiciela
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2004 r.
 
 
Benedykt XVI
Tajemnica Bożego Narodzenia
Audiencja generalna, 21 grudnia 2005 r.
Benedykt XVI
Bóg objawia swoją miłość w Dzieciątku
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2005 r.
Benedykt XVI
Dla ciebie, człowieku, Bóg stał się człowiekiem
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2005 r.
Benedykt XVI
Boże Dziecię prosi o naszą miłość
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2006 r.
Benedykt XVI
Świat potrzebuje Zbawiciela,
który narodził się dla wszystkich
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi. 25 grudnia 2006 r.
Benedykt XVI
Boże Narodzenie świętem odrodzonego stworzenia
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2007 r.
Benedykt XVI
Chrystus rozpoczyna "święty dzień", który nie zna zachodu
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2007 r.
Benedykt XVI
Uczyńmy wszystko, aby światło z Betlejem
dotknęło ludzkich serc
Pasterka w bazylice św. Piotra, 25 grudnia 2008 r.
Benedykt XVI
Jeśli każdy myśli tylko o sobie, świat popada w ruinę
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2008 r.
Benedykt XVI
Przez wcielenie Bóg rzeczywiście
stał się Bogiem-z-nami
Audiencja generalna, 23 grudnia 2009 r.
Benedykt XVI
Betlejemscy pasterze pospieszyli nie zwlekając
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2009 r.
Benedykt XVI
W Betlejem znajdujemy naszą nadzieję
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2009 r.
Benedykt XVI
Miłość jest mocniejsza od prób i prześladowań
"Anioł Pański", 26 grudnia 2009 r.
Benedykt XVI
Moc opierania się tyranii władzy
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2010 r.
Benedykt XVI
Światło Bożego Narodzenia ogarnia tych,
którzy otwierają się na miłość
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2010 r.
Benedykt XVI
Prawdziwa radość i światło Bożego Narodzenia
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2011 r.
Benedykt XVI
Boskie Dzieciątko przyniosło na świat
uniwersalne przesłanie pojednania i pokoju
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2011 r.
Benedykt XVI
Nienaruszalna godność człowieka
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2012 r.
Benedykt XVI
Niech pokój zapanuje w każdym zakątku ziemi
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2012 r.
 
Franciszek
Tajemnica kroczenia i widzenia
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2013 r.
Franciszek
Pokój dziełem rąk
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2013 r.
Franciszek
Z czułością Boga
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2014 r.
Franciszek
Pod mieczem Heroda
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2014 r.
Franciszek
Powrót do życia tym, co istotne
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2015 r.
Franciszek
Tam, gdzie rodzi się Bóg, rodzi się nadzieja
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2015 r.
Franciszek
Prawdziwy duch Bożego Narodzenia
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2016 r.
Franciszek
Przyjmijmy Księcia Pokoju
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2016 r.
Franciszek
Kiedy rzeczywistość jest wyzwaniem
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2017 r.
Franciszek
Rozpoznawajmy Jezusa w każdym dziecku
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2017 r.
Franciszek
W Betlejem, w "domu chleba", Bóg rodzi się w żłobie
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2018 r.
Franciszek
Boże Narodzenie pozwala na nowo odkrywać braterstwo
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2018 r.
Franciszek
Największy dar w dziejach
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2019 r.
Franciszek
Światło dla zranionej ludzkości
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2019 r.
Franciszek
Pozwólmy, aby Jego miłosierdzie przemieniło nasze nędze!
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2020 r.
Franciszek
W Boże Narodzenie świętujemy światło Chrystusa
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2020 r.
Franciszek
Panie, naucz nas miłować małość
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2021 r.
Franciszek
W środku nocy pojawia się znak nadziei
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2021 r.
Franciszek
Bliskość, ubóstwo, konkretność
Pasterka w bazylice św. Piotra, 24 grudnia 2022 r.
Franciszek
Pan przychodzi, by dzielić z nami wszystko
Bożonarodzeniowe orędzie Urbi et Orbi, 25 grudnia 2022 r.

Boże Narodzenie w liturgii

wiara.pl
Skąd się wzięła uroczystość Bożego Narodzenia?
niedziela.pl
Okres Narodzenia Pańskiego
Ewa Rozkrut
Kiedy kończy się okres Bożego Narodzenia?
ks. Kazimierz Bieszk
Zanurzeni w nowe światło Wcielonego Słowa...
liturgia.pl
Życie z Kościołem: Boże Narodzenie
Adam Szustak OP
Niechaj stanie się Światłość!
Małgorzata Poździk
Dziecię nam się dziś narodziło
Małgorzata Gadomska
O pieśni bożonarodzeniowej
Michał Wsiołkowski
Trzy Msze uroczystości Narodzenia Pańskiego
Dawid Kusz OP
Kościół zadziwiony tajemnicą Wcielenia
Maciej Zachara MIC
Narodzenie Pańskie

Boże Narodzenie w Kościołach wschodnich

ks. Henryk Krukowski
Boże Narodzenie w tradycji Kościołów Wschodnich
ekai.pl
6 stycznia - prawosławna Wigilia
PAP
Wigilia Bożego Narodzenia chrześcijan wschodnich
ks. Mariusz Synak
Boże Narodzenie w tradycji prawosławnej
Walter Maksimovich
Wschodnie Boże Narodzenie
Weronika Spyrka
Łemkowskie Boże Narodzenie

Wokół tajemnicy Bożego Narodzenia

wiara.pl
Tajemnica, tajemnica
- komentarz do biblijnych tekstów o Bożym Narodzeniu
Wiesława Dąbrowska-Macura i in.
Bóg się rodzi dla każdego
Boże Narodzenie w różnych wyznaniach
Andrzej Macura
Cud Bożego Narodzenia
liturgia.pl
Ojcowie Kościoła o Narodzeniu Pańskim
Andrzej Macura
Z narodzeniem Jezusa było tak
Anna Świderkówna
Emmanuel
Stefan Budzyński
Wśród nocnej ciszy
Ernest Bryll
Te święta nie są wesołe, ale radosne
ks. Andrzej Jasiński
Pogaduszki z Dzieciną
Roman Brandstaetter
Bethlehem
ks. Włodzimierz Kwietniewski
Twoje Narodzenie
abp Stanisław Nowak
Dwakroć narodzony Chrystus
ks. Janusz Królikowski
Dramat Bożego Narodzenia
ks. Czesław Galek
Spotkać Zbawiciela
ks. Czesław Galek
Komu Boże Narodzenie?
ks. Zenon Mońka
Wigilia Bożego Narodzenia
ks. Zenon Mońka
W dzień Bożego Narodzenia
Anna Guzik
Świąteczny czas radości
Anna Guzik
Świąteczny czas radości
ks. Waldemar Karasiński
Usłyszeć głos Miłości
ks. Waldemar Karasiński
I nadszedł czas
ks. Bogdan Poniży
Ewangelia Dzieciństwa
abp Józef Życiński
Włączeni w radość wielką
Stanisław Tkocz
Stał się człowiekiem
ks. Andrzej Motyka
O tajemnicy Bożego Narodzenia
ks. prof. Waldemar Chrostowski
Pamiątka Wcielenia
Artur Karbowiak
"Pójdźmy wszyscy do stajenki..."
ks. Tadeusz Uszkiewicz
Narodziny Miłości
ks. Waldemar Wesołowski
Boże Narodzenie
- odpowiedzią na odrzucenie Boga i człowieka
ks. Wojciech Góralski
Przesłanie Nocy Betlejemskiej
Mariusz Piecyk
Noc Narodzenia Pańskiego
ks. Jacek Żórawski
Bóg się rodzi
ks. Andrzej Draguła
Trzy razy Betlejem
ks. Andrzej Jankowski
"Pójdźmy do Betlejem i zobaczmy"
Marta Godlewska
Przy stajence
Maria Perczyk
Zanim pojawi się pierwsza gwiazdka
ks. Jan Okuła
Modlitwy Nocy Betlejemskiej
ks. Jan Okuła
Modlitwa doświadczeniem radości
ks. Jan Okuła
Modlitwa i doświadczenie radości
Waldemar Rozynkowski
O Bożym Narodzeniu
Rozważania bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego
bp Adam Szal
Wpatrzeni w Matkę i Syna

Narodziny Chrystusa - Giotto

Stanisław Pawłowski
Początki święta Bożego Narodzenia
Henryk Majkrzak SCJ
Poznaj chrześcijaninie twoją godność!
ks. Józef Kozyra
Moje Betlejem
Barbara Sawic
Światłość wielka
o. Leon Knabit OSB
Żeby oni wiedzieli...
ks. Tadeusz Biały
Czar Bożego Narodzenia
Magda Nałęcz
Radość Bożego Narodzenia
Patrycja Skrobańska
"Bóg się rodzi..."
ks. Józef Bieńkowski
Nasza wiara i Boże Narodzenie
Andrzej Ogniewski
Światła miłości
Andrzej Ogniewski
"Pójdźmy też i my"
ks. Paweł Staroszczyk
"Odczytać" Boże Narodzenie
ks. Grzegorz Strzelczyk
Bóg i pieluchy, czyli kim naprawdę jesteśmy?
ks. Marek Lis
HotBird, Astra czy Betlejem? Jak świętować?
ks. Tadeusz Kasabuła
Kiedy narodził się Jezus Chrystus?
ks. Tadeusz Kasabuła
Trzej Królowie i Gwiazda Betlejemska...
o. Andrzej A. Napiórkowski
Kiedy narodził się Pan Jezus?
Stanisław Pawłowski
Dzisiaj w Betlejem
Urszula Koper
Śladami Dzieciątka Jezus
niedziela.pl
Historia betlejemskiego żłóbka
bp Piotr Skucha
Bóg się rodzi
ks. Zbigniew Kobus
Cicha noc, święta noc, pełna misterium
Krzysztof Święcki
Twoje Boże Narodzenie
Agnieszka Kasprzak
Moje myśli nie są myślami waszymi...
ks. Włodzimierz Lewandowski
Powieje tradycją
ks. Krzysztof Piotr Ostasz
Jezus Chrystus - Bóg o ludzkim obliczu
Teresa Tylicka
Rozważania z choinką w tle
ks. Mieczysław Maliński
Matka Jezusa
Stanisława Czepińska
Chrystus, Chrystus narodził nam się
Maria Wrzeszcz
Wigilijna opowieść
Ewa Jałowy
Dzień cudów
Marta Anna Dacko
Polskie Wigilie
wiara.pl
Betlejem Judzkie - miejsce Bożego Narodzenia
wiara.pl
Historia Betlejem: Miejsce Narodzenia Pana
wiara.pl
Święta w Betlejem - wczoraj i dziś
Marek Budziarek
Dzisiaj w Betlejem
Krystyna Pawłowska
Ucieczka do Egiptu w legendach ludowych
Anna Litwin
Moje Boże Narodzenie
wiara.pl
Słowniczek bożonarodzeniowy
ks. prof. Antoni Paciorek
Gwiazdą na firmamencie życia jest Chrystus
Jak doszło do napisania Ewangelii Dzieciństwa Jezusa?
ks. Tomasz Uszkiewicz
Na progu żłóbka
Monika Hyla
Dzieciątko - maleńki Król
Janusz Pyda OP
Nawiedziło nas z wysoka Wschodzące Słońce

Zwyczaje świąteczne

wiara.pl
Wigilia, pasterka, gody
Małgorzata Zalewska
Przeżywanie Wigilii Bożego Narodzenia
ks. Paweł Staniszewski
Wigilia Narodzenia Pańskiego w katolickiej rodzinie
s. Aneta Asendy
Wigilia w rodzinie
ks. Mieczysław Lignowski
Przygotowanie do wigilii
s. Hieronima Janicka
Boże Narodzenie w polskiej rodzinie
Antoni Kazimierz Janicki
Boże Narodzenie po polsku
Janina Lankau
Polski świat Bożego Narodzenia
niedziela.pl
Zwyczaje wigilijne
Ewa Aszkiewicz
Wigilijny wieczór
Marta Bilonowicz-Hutna, Władysław Okasa
Jak to z wigilią bywało...
Marek A. Koprowski, Krystyna Jagiełło, Leszek Śliwa
Święta Polaków z dala od Ojczyzny
Jadwiga Sibiga
Polskie tradycje
Barbara Hanna Otto
Cicha noc, święta noc
Agnieszka Raczyńska-Lorek
Zapomnianie zwyczaje
Krzysztof Szewczyk
Dawne zwyczaje wigilijne
Marek Kruk
Bożonarodzeniowe tradycje
Anna Guzik
Boże Narodzenie przy stole
Anna Osuchowa
Przy stole z białym obrusem
ks. Paweł Staniszewski
Symbolika ryby
wiara.pl
Wigilijny karp: Taaaaka ryba
Henryk Grymuza
I znów pobieleje świąteczny stół...
ks. Artur Stopka
Opłatek - gest miłości
Alicja Wysocka
Jak powstają opłatki?
ks. Zbigniew Głowacki
Wigilijny opłatek
Teresa Dunin-Karwicka
Opłatek wigilijny
Weronika Różycka
Opłatek - symbol miłości i pokoju
Maria Potocka
Opłatek biały i niebiały
Agnieszka Dziarmaga
Opłatkomanii stop!
ks. Jan Bagiński
Czas na kolędy

Starożytne początki
Pieśni nabożne i nie tylko
Pieśni ludowe i dworskie
Agnieszka Bednarz
Skąd się wzięły kolędy, pastorałki i jasełka?
ks. Andrzej Filaber
Najpiękniejsze na świecie są kolędy polskie

Część I
Część II
liturgia.pl
Kolędy naszych korzeni (audio)
Krzysztof Szewczyk
Polskie kolędowanie
ks. Antoni Reginek
Perła wśród polskich kolęd
katolik.pl
Kolędy - skąd pochodzą?
Kolęda OnLine
Serwis poświęcony kolędom i pastorałkom
(teksty i nagrania audio)
Kolęda OnLine
Teksty i nuty prawie 50 kolęd
wiara.pl
Tradycyjne teksty kolęd polskich
wiara.pl
Kolędy - zanuć, zaśpiewaj, posłuchaj (audio)
wiara.pl
Historia kolęd: Tajemnica cichej nocy
Barbara Gruszka-Zych
Papież zna wszystkie zwrotki
Henryk Grymuza
"Z Panny się narodził, aby świat pogodził..."
niedziela.pl
Kolędować Małemu
Barbara Hanna Otto
Czym różni się kolęda od chodzenia po kolędzie?
Grzegorz Gęsikowski
Kolęda - wizyta duszpasterska w rodzinie
ks. Jacek Molka
Co to jest kolęda?
Stanisław Krajski
Zachowanie podczas kolędy
Krzysztof Kunert
Kolęda - wpuścić czy zaprosić?
abp Damian Zimoń
Kolęda nie kończy się z wyjściem księdza
ks. Paweł Staniszewski
Kolędowe odwiedziny
ks. Tomasz Bomba
Wizyta duszpasterska
Mikołaj Browarski
Kolęda - akt wiary
Agnieszka Dziarmaga
Duszpasterska wizyta, duszpasterska szansa
Henryk Tomczyk
Boże Narodzenie w malarstwie

Narodziny Chrystusa - Juan de Flandes

wiara.pl
Powiedzieli o Bożym Narodzeniu
Katarzyna Mokry
Boże Narodzenie
wiara.pl
Historia choinki: od św. Bonifacego do Edisona
wiara.pl
Tak powstają choinkowe bombki
Robert Kosacki
Co oznacza choinka?
wiara.pl
Szopka betlejemska: pomysł św. Franciszka
Bogdan Nowak
Jak urządzono pierwszą szopkę
Irena Świerdzewska
Jak to z szopką było
Barbara Dobias
Elementarz znaczeniowy szopki
Krystyna Heska-Kwaśniewicz
"Mizerna, cicha, stajenka licha"
Katarzyna Cinzio
Póki trwa karnawał...
Agnieszka Konik-Korn
Chrześcijanin tańczy

Zajrzyj też na półkę

o. Hugolin Langkammer
Boże Narodzenie w świetle Nowego Testamentu

Obie Ewangelie Dzieciństwa są tematem obszernej pierwszej części książki. W Nowym Testamencie znajdują się jednak i inne teksty bezpośrednio odnoszące się do Bożego Narodzenia, jak choćby: Prolog do Janowej Ewangelii, niektóre listy Pawłowe czy Dzieje Apostolskie. Teksty te, jako uznane przez liturgię za związane z narodzeniem Jezusa, omówione zostały w drugiej części książki. Dołączony na końcu ekskurs dotyczy proroctwa o narodzeniu Mesjasza z Dziewicy (Iz 7, 14).
s. Małgorzata Borkowska OSB
Rozważania o Wcieleniu Syna Bożego

Czy rozumiemy dobrze słowa: "On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba"? Być może na co dzień zupełnie o nich nie pamiętamy, ale to one są podstawą rozumienia tego, dlaczego jesteśmy chrześcijanami. Bóg wyciągnął do nas dłoń w sposób, który przewyższa nasze możliwości rozumienia. Te krótkie rekolekcje pozwolą nam stać się bliższymi zrozumienia doniosłego faktu Wcielenia.
Gabriel od św. Magdaleny OCD
Żyć Bogiem. Adwent. Boże Narodzenie

By móc rozmawiać serdecznie z Bogiem, trzeba nawiązać z Nim łączność. Do tego pomaga "przygotowanie", polegające na stawieniu się w obecności Bożej i skierowaniu do Niego swych myśli. Chcąc przekonać się o miłości Boga ku nam, obieramy za temat rozważania jakąś prawdę wiary, dzięki której możemy poznać tę miłość.
praca zbiorowa
Homilie na okres Bożego Narodzenia

Sześciu znanych jezuitów, różniących się kompetencjami i teologiczną wrażliwością, komentuje czytania liturgiczne okresu Bożego Narodzenia. Książka może być przydatna w przygotowaniu homilii, ale także pomocą dla tych, którzy pragną medytować czytania, jakie w danym dniu ofiaruje nam liturgia Kościoła.
Gennaro Matino
Pan nadchodzi!
Teologia i liturgia słowa Adwentu i Bożego Narodzenia

Książka przedstawia wielkie bogactwo teologii i duchowości czasu Adwentu i Bożego Narodzenia. Odwołuje się do tekstów Mszału oraz Lekcjonarza, chcąc pomóc wiernym w medytacji, a kapłanom w posłudze słowa Bożego.
Francisco F. Carvajal
Rozmowy z Bogiem. Tom I: Adwent i Boże Narodzenie

Jest to siedmiotomowa seria książek zawierających rozważania na każdy dzień roku liturgicznego. Głębokie, a jednocześnie praktyczne rozważania związane są z czytaniami liturgicznymi na każdy dzień. Wzbogacają je cytaty z pism Ojców Kościoła oraz świętych (także polskich), jak również fragmenty z najnowszych dokumentów Kościoła.
ks. Krzysztof Wons SDS
Modlitwa Ewangelią na każdy dzień
- okres Adwentu i Bożego Narodzenia

To pierwsza z serii czterech książek, będących wprowadzeniem do modlitwy, ale także czytań i Ewangelii w danym dniu. Ich autor, znany i ceniony rekolekcjonista, prowadzi Czytelnika do serca ewangelicznego tekstu, by mógł skonfrontować z nim swoje życie.
ks. Bogusław Zeman SSP
Świętujmy Boże Narodzenie

Książka obok wielu niezbędnych informacji o znaczeniu tych świąt i związanych z nimi zwyczajach, zawiera propozycję planu wieczerzy wigilijnej w rodzinie oraz szereg pomysłów zagospodarowania czasu w te szczególne dni. Śpiewnik najpopularniejszych kolęd, który znajdziemy na końcu książki, pomoże stworzyć świąteczny nastrój przez wspólny śpiew.
Natasa Govekar
Blask Bożego Narodzenia

Ta książka może być pomocna przy okazji snucia refleksji o tym wszystkim, co zostało nam objawione o Wcieleniu Syna Bożego, przy przeglądaniu fragmentów biblijnych, do których te obrazy i poezje zapraszają, a nawet do medytacji i modlitwy przygotowującej do święta Bożego Narodzenia.
Luigi Guglielmoni, Fausto Negri
Z Janem Pawłem II w oczekiwaniu Bożego Narodzenia

Książka jest doskonałą pozycją służącą owocnemu przygotowaniu do świąt Bożego Narodzenia. Zawiera ona rozważania na każdy dzień Adwentu. Kolejne "dni skupienia" rozpoczyna tekst zaczerpnięty z nauczania Jana Pawła II, który wprowadza do precyzyjnie dobranych fragmentów bożonarodzeniowych czytań liturgicznych, których zadaniam jest pobudzenie do refleksji nad słowem Bożym i nad własnym życiem - jest to swoisty rachunek sumienia. Po nim następuje krótka modlitwa litanijna oraz propozycja pewnego postanowienia do wykonania. Na koniec autorzy proponują myśl do zapamiętania, która jest uwieńczeniem trudu kolejnego dnia przygotowań do radosnych świąt Narodzenia Pańskiego.
ks. Jan Twardowski
Kilka myśli na Boże Narodzenie

Teksty księdza Jana, poruszające głębią refleksji, uczą dorosłych przeżywać Boże Narodzenie, tak aby nie zatrzymali się na etapie tkliwych wspomnień z dzieciństwa. Pomagają przemyśleć Dobrą Nowinę, otworzyć się na Boga, zaufać Mu.
Olivier Clement
Boże Narodzenie w katolicyzmie i prawosławiu

Książka napisana przez prawosławnego teologa udanie łączy bogactwo teologiczne tradycji Wschodu z zachodnią mentalnością. Dzięki temu czytelnik może odkryć nowe oblicze Bożego Narodzenia.
Sala Renzo
Boże Narodzenie z Maryją

Doskonały prezent z okazji Świąt Bożego Narodzenia, przekazujący zarówno życzenia, jak i wyrażające najgłębszy sens przeżywanego czasu świątecznego - poprzez piękną szatę graficzną i oryginalne myśli różnych autorów.
Karol Dickens
Opowieść wigilijna (audiobook)

"Opowieść Wigilijna" to piękna i poruszającą historia o magicznej sile Świąt Bożego Narodzenia. W trakcie opowieści stajemy się świadkami wewnętrznej przemiany bohatera, którego życie stało się esencją egoizmu, zła i bezwzględności. Wszystkie zdarzenia zawarte w treści książki przepełnionej są mistycznym klimatem wigilijnej nocy pełnej grozy, niezwykłości i wzruszenia.
Aldo Falanga
Wszystko o Bożym Narodzeniu
Tradycje, pieśni i potrawy z całego świata

Książka wprowadza w fascynującą rzeczywistość świąt Bożego Narodzenia, które w różnych zakątkach świata wyglądają inaczej. Rozmaitość obyczajów, potraw, dzieł sztuki czy kolęd wyznacza trasę szczególnej podróży dookoła świata. Nie jest to jednak tylko świąteczny "przewodnik turystyczny" - autor przypomina o najważniejszym, duchowym aspekcie Świąt, który dla chrześcijan rozproszonych po całej Ziemi stanowi wspólny fundament dla radosnego przeżywania Narodzin Chrystusa.

Wyślij do nas maila

STRONA GŁÓWNA
TEKSTY ILG | OWLG | LITURGIA HORARUM | KALENDARZ LITURGICZNY | DODATEK | INDEKSY | POMOC
CZYTELNIA

© Copyright by Konferencja Episkopatu Polski i Wydawnictwo Pallottinum